1- تحریم‌ها نبود، از مرگ ۱۳ هزار ایرانی در اثر کرونا جلوگیری می‌شد 

دکتر جواد صالحی اصفهانی /بروکینز
تلخیص:مجمع فعالان اقتصادی 

مارس ۲۰۲۰ کشور ایران به کانون همه‌گیری کرونا در خارج از چین تبدیل شد. اواخر فوریه نیز دولت ایران بالاخره به فوت دو نفر در قم بر اثر ابتلا به این ویروس اعتراف کرد. با این حال، در این زمان ویروس به دیگر نقاط کشور گسترش یافته بود. ناگهان رهبران ایران خود را در حال مبارزه در دو جبهه یافتند؛ حفظ اقتصاد در برابر تحریم‌ها و حفظ جان مردم و اقتصاد در برابر همه‌گیری کرونا.

هنگام پیدایش همه‌گیری، ایران در ضعیف‌ترین وضعیت اقتصادی خود از زمان پایان جنگ با عراق قرار داشت. از زمان خروج ترامپ از برجام، تولید ناخالص ملی ایران ۱۱ درصد کاهش یافت و متوسط استانداردهای زندگی (سرانه خرید هر خانوار) ۱۳ درصد کاهش را نشان می‌دهد. تحریم‌ها صادرات نفت را کاهش داد و در پی آن داد و ستد مالی خارجی ایران نیز کاهش پیدا کرد. این اتفاق به نوبه خود باعث سقوط ارزش پول ملی و افزایش افسارگسیخته تورم شد (تورم سال ۲۰۱۹ ایران ۴۱ درصد بوده است).صادرات نفت، نیمی از درآمد دولت ایران را تشکیل می‌داد و کاهش صادرات نفت دست دولت در تلاش برای نجات اقتصاد را بست. همانند سایر کشورهای جهان، همه‌گیری تولید را مختل کرد و میلیون‌ها ایرانی بیکار شدند اما برخلاف کشورهای ثروتمندتر، دولت ایران منابع لازم برای کمک به مردم در این شرایط را در اختیار نداشت.

ایران توانسته در مدت چند هفته مرگ ناشی از کرونا را از ۱.۶ به ازای هر یک میلیون نفر به ۰.۶ برساند. این رقم برای یک ماه پایین نگه داشته شد تا اینکه هزینه‌های اقتصادی افزایش پیدا کرد و دولت مجبور شد که در تدابیر فاصله‌گذاری اجتماعی خود تجدیدنظر کند.

ایران و ترکیه روندی مشابه در مورد فوتی‌ها در دوران همه‌گیری را تجربه کردند و هر دو کشور در موج نخست همه‌گیری، ابتدا شاهد افزایش آمار مرگ بودند و در مرحله بعد توانستند این آمار را پایین بیاورند. با این وجود، ایران اواخر مه امسال وارد موج دوم همه‌گیری شد، ولی ترکیه موفق شده است که از اوج‌گیری دوباره بیماری جلوگیری کند.

آمارهای حوزه اشتغال نیز نشان می‌دهد که در مقایسه با سال گذشته، در فصل بهار تعداد افراد شاغل ۱.۴ میلیون نفر کمتر بوده و ۲ میلیون نفر کمتر در بازار کار مشارکت داشته‌اند. پیش از اعلام این آمارها نیز دولت تصمیم گرفته بود که قوانین مربوط به فاصله‌گذاری اجتماعی را پایان دهد زیرا توانایی پرداخت حقوق بیکاری را نداشت و نمی‌توانست از به ورطه فقر افتادن خانواده‌های کم درآمد جلوگیری کند.

لازم به یادآوری است که علاوه بر کمک‌های مالی، ایران دارای بیمه سلامت همگانی است و این بیمه از فقیر شدن میلیون‌ها ایرانی دیگر به علت بروز بحران سلامت جلوگیری می‌کند. حدود ۹۰ درصد جمعیت روستایی و ۷۵ درصد جمعیت شهری ایران تحت پوشش نوعی از بیمه درمانی یارانه‌ای هستند.

ایران در میان نخستین کشورهایی بود که اقتصاد خود را برای جلوگیری از ورشکستگی بازگشایی کرد و به همین دلیل افزایش دوباره فوتی‌ها تا میانه ماه مه قابل پیش‌بینی بود. موج دوم همه‌گیری تاکنون مرگبارتر از موج نخست بوده است. مقایسه ایران با ترکیه که دارای شاخص‌های سلامت مشابه است (امید به زندگی ۷۷ سال در ترکیه و ۷۶ سال در ایران و شاخص توسعه انسانی ۰.۸۱ برای ترکیه و ۰.۸ برای ایران) می‌تواند آموزنده باشد. اگر ایران می‌توانست از میانه ماه مه مسیر ترکیه را در پیش بگیرد از مرگ حدود ۱۳ هزار نفر جلوگیری می‌شد. در موج اول کرونا ایران نشان داد که با تعطیل کردن اقتصاد می‌تواند چون سایر کشورهای جهان، روند افزایش مبتلایان را متوقف کند. به همین دلیل می‌توان نتیجه گرفت که کاهش تحریم‌ها می‌توانست از مرگ هزاران ایرانی جلوگیری کند.

بسیاری از منتقدان اصرار دارند که ایران آمار مرگ واقعی را پنهان می‌کند. چنان‌چه این ادعا درست باشد، تخمین مرگ ۱۳ هزار نفر در اثر تحریم‌ها نیز درست نیست و این عدد باید بیش از این‌ها باشد. آمار فوتی‌های ایران در مقایسه با جمعیت این کشور بسیار بالاتر از کشورهای همسایه است، اما هنوز از برخی کشورهای پیشرفته‌تر چون آمریکا کمتر است

پیش‌بینی‌های اولیه از مرگ ۵۰۰ هزار ایرانی بر اثر ابتلا به کرونا تا اوت ۲۰۲۰ تحقق پیدا نکرد اما ایران به هیچ‌وجه از مشکلات عبور نکرده است. اقتصاد ایران هنوز شکننده است؛ ارزش ریال همچنان سیر نزولی دارد و تورم همچنان بالای ۳۰ درصد است. با توجه به فاصله میان مواضع رهبران ایران و ترامپ، امید اندکی به بهبودی در آینده نزدیک وجود دارد. چنانچه دموکرات‌ها در انتخابات نوامبر پیروز شوند و به برجام برگردند، وضعیت به شکل چشم‌گیری بهبود پیدا می‌کند./ایرنا

2- پشت پرده افزایش دو برابری درآمدهای مالیاتی دولت
مهفام سلیمان بیگی

در سه ماه نخست سال‌جاری کل درآمدهای مالیاتی ۱۱۱ درصد رشد داشته است. یعنی با وجود شیوع کرونا و رکود اقتصادی درآمدهای مالیاتی نه تنها کم نشده بلکه بیش از دو برابر افزایش یافته است. به گفته کارشناسان، این افزایش درآمد دولت، مدیون بررسی تراکنش‌های بانکی اشخاص است!!!

مالیات‌ستانی به مدد بانک‌ها ؟!

ظاهرا برخی بانک‌ها از جمله بانک انصار، بانک حکمت ایرانیان و بانک قوامین (که پس از ادغام با بانک سپه از این به بعد بانک سپه نامیده می‌شوند)، اطلاعات لازم را در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار نمی‌دادند اما سیستم مالیاتی تهدید کرده که اگر اطلاعات ارائه نشود، علیه متخلفان اقدام قضائی خواهد کرد.

بانک‌ها موجب شدند ارقام درشتی از بسیاری از افراد که تراکنش‌های بالا داشتند، زنده شود اما عکس‌العمل مشتریان موجب شد گاهی بانک‌ها کمی طفره بروند ولی تا به اینجا اکثرا تبعیت کرده‌اند. این قانون پیش از این تصویب شده و اعمال می‌شد اما مردم آن را جدی نمی‌گرفتند در این فاصله دولت از فرصت استفاده و درآمد زیادی کسب کرد.

قبلا با چک‌های در وجه حامل معاملات زیادی صورت می‌گرفت که سازمان مالیاتی توان کشف آن را نداشت مثل خرید و فروش میلیاردی آهن.

افرادی که قبلا مالیات نداده بودند یا از طریق کتمان درآمد، مالیات کمتری داده بودند، اکنون نمی‌توانند حساب بانکی‌شان را از دید سازمان پنهان کنند. سیستم سازمان مالیات نقدی است. به این صورت که کم‌اظهاری مثلا سه سال پیش هم جزو امسال محسوب می‌شود. پس اگر گردش چندمیلیاردی در حساب کسی مثلا در سال 94 دیده شود الان به حساب او منظور می‌گردد.

افرادی که درآمدهای گذشته‌شان کشف شده ممکن است به ناحق مالیات بدهند چرا که ممکن است پولی به حساب آنان آمده باشد، فرضا پول طلب فرد باشد نه درآمد او، ولی با این سیستم او قادر نیست ثابت کند که مثلا پول برای او نبوده است.

اصولا استفاده سازمان مالیات از تراکنش‌های بانکی روش عادلانه‌ای نیست و ممکن است بخش زیادی از مالیات‌ها به ناحق باشد. سازمان مالیاتی باید خود را به سیستمی جامع مجهز کند و فقط زمانی از اطلاعات حساب‌های بانکی استفاده کند که مودی مالیاتی از پرداخت طفره برود.

این اولین باری نیست که موضوع مالیات‌گیری بی‌قاعده بر مبنای تراکنش‌های بانکی افراد شنیده می‌شود. بخشنامه مربوط به نحوه بررسی و رسیدگی به اطلاعات پولی و مالی واصله از جمله تراکنش های بانکی که انتهای فروردین‌ماه ابلاغ شد، ابهامات بسیاری داشت و بر همین اساس روند بررسی تراکنش‎های بانکی غیرشفاف و حتی به زعم برخی کارشناسان بی قاعده باقی ماند.

از ابتدای امسال بسیاری از مودیان بزرگ مدعی شدند که سازمان مالیات تمامی مبالغ ورودی حساب آنها را چک کرده و روی آن مالیات می گیرد و از این طریق درآمد کسب می‌کند، بی آنکه توجه داشته باشد هر مبلغ ورودی لزوما درآمد شخص نیست. این موضع نیز بر ادعای کارشناسی صحه گذاشت.

همچنین با این که نادر جنتی، معاون توسعه مدیریت و منابع سازمان امور مالیاتی گفته بود که طبق قانون به هیچ وجه نمی‌توانیم تراکنش های قبل از سال ۹۵ را بررسی کنیم مگر اینکه با استعلام شخص وزیر امور اقتصادی و دارایی باشد، شنیده‌ها نشان می‌دهد تراکنش‌های پیش از سال 95 هم در نظر گرفته می‌شود.

حتی خبرها گویای این است که بسیاری از افراد جهت شکایت از پرونده مالیاتی خود به دنبال همین موضوع به دیوان محاسبات مراجعه می‌کنند...

3-قیمت طلا در آستانه مناظره ترامپ-بایدن رشد کرد

قیمت‌های جهانی طلا در حالی دوباره روند صعودی گرفته که بازارهای مالی در آستانه اولین مناظره انتخاباتی ترامپ و بایدن در التهاب به سر می‌برند.
قیمت خرید نقدی هر اونس طلا در بورس لندن که در جلسه معاملاتی دیروز ۱.۱ درصد جهش کرده بود، امروز تا ساعت ۱۴:۱۰ به وقت تهران ۰.۱۴ درصد یا ۲.۲۶ دلار دیگر رشد کرد و به ۱,۸۸۳.۴۶ دلار رسید.

4-کاظم موسوی نماینده مجلس:دو میلیون تومان شیرینی است، نه رشوه!((شیرینی!! پُرمَلات یا کم‌مَلات؟ ))

کاظم موسوی نماینده مجلس درباره تفاوت رشوه و شیرینی گفت: 

شیرینی اگر پُرملات باشد با رشوه یکی است اما اگر فردی یک جعبه شیرینی یا مبلغ ۵۰۰ هزار تا ۱ و ۲ میلیون تومان پرداخت کند تنها شیرینی محسوب می‌شود،همانطور که شخصی به خانه کسی می‌رود و به اندازه بضاعت خود هدیه می‌دهد.

محمد فاضلی – عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی

 نماینده‌ای گفته «شیرینی اگر پرملات باشد با رشوه یکی است اما اگر فردی یک جعبه شیرینی یا مبلغ 500 هزار تا 1 و 2 میلیون تومان پرداخت کند تنها شیرینی محسوب می‌شود، همان‌طور که شخصی به خانه کسی می‌رود و به اندازه بضاعت خود هدیه می‌دهد. اما اینکه افراد مبلغ‌های 100 یا 500 میلیون تومانی در ادارات رد و بدل می‌کنند، رشوه محسوب می‌شود. ما نمایندگان اگر خلاء قانونی مشاهده کنیم، حتما آن‌را اصلاح کرده تا قانون به درستی اجرا شود.»

 یادم هست وقتی کتاب «مقدمه‌ای بر سنجش فساد» (1386) را می‌نوشتم، در متون ذکر شده بود که سازمان ملل متحد به هنگام تدوین «کنوانسیون مبارزه با فساد» (که سال 2003 مصوب شد) با مشکل تعریف فساد مواجه شدند. فساد صورت‌های مختلف دارد و ارائه تعریفی جامع دشوار است. متخصصان راهبرد برشمردن مصادیق فساد و گونه‌های آن‌را انتخاب کرده بودند.

 انواع فساد نظیر رشوه، اختلاس، فساد خاکستری، سیاه، فساد یقه سفیدها، فساد کلان، فساد خرد، و اخّاذی در وصف گونه‌های فساد ذکر شده‌اند.

 از این به بعد «شیرینی کم‌ملات» و «شیرینی پُرمَلات» را هم می‌شود در ادبیات متخصصان مطالعات فساد گنجاند. این گونه مفاهیم تخصصی احتمالاً بخشی از تلاش برای بومی‌سازی علوم اجتماعی، علوم سیاسی و حکمرانی است.

 نکته مهم‌تر اما از این جمله نماینده محترم برمی‌آید: «ما نمایندگان اگر خلاء قانونی مشاهده کنیم، حتما آن‌را اصلاح کرده تا قانون به درستی اجرا شود.» تصور کنید قانونی را که خلاءهایش با این سطح از دانش بومی‌سازی شده درباره فساد  پر شود. دانشی که فساد را عادی‌سازی و تئوریزه می‌کند.

 عجز و ناتوانی خاصی هم در این گفته نهفته است؛ ناتوانی از درک علت پدیده فساد، ابعادش، درمانش و از سویی ژست‌های ضدفساد که رنگ می‌بازند؛ و حالا می‌ماند عادی‌سازی فساد. 

سعدی بزرگ گفته است «تا مرد سخن نگفته باشد/عیب و هنرش نهفته باشد.» برخی مجلسیان این روزها همین که سخن می‌گویند..

5- تراکنش‌های بانکی بالای ۵ میلیارد تومان در سال، زیر ذره‌بین مالیات

رئیس سازمان امور مالیاتی:اطلاعات تراکنش‌های بانکی صاحبان حساب‌هایی که پنج میلیارد تومان به بالا در سال گردش مالی دارند، مورد بررسی قرار می‌گیرد.
با اطلاعات به دست آمده از این طریق، به دنبال فعالیت‌هایی می‌رویم که موجب این گردش مالی شده است تا متناسب با آن فعالیت‌ها، میزان مالیات تعیین شود.
 اطلاعات بانکی تراکنش‌های بانکی پنج میلیارد تومان درآمد به بالا از سال ۹۳ به بعد، از امروز قابل بررسی توسط سازمان امور مالیاتی است. ما تراکنش‌های مالی مربوط به هر فرد را بر اساس کد ملی او و اقوام درجه یک آن فرد تحت‌نظر داریم، تا از فرار مالیاتی جلوگیری کرده باشیم.
سازمان امور مالیاتی به دنبال اطلاعات بانکی همه مردم نیست و تنها به حساب بانکی ۵ تا ۱۰ درصد برخوردار کشور رسیدگی می‌شود. 

6-نمکی: ۲۷ درصد از مبلغ یک میلیارد دلار کمک به سیستم درمان پرداخت شده است

وزیر بهداشت در گلستان:قبل از اینکه طوفان کرونا به کشورهای اروپایی و غربی برسد، رسانه‌های آنها کشور ما را نسبت به مدیریت کرونا تحقیر می کردند اما زمانی که این طوفان به خود آنها رسید، دیدید که با چه افتضاحی روبه‌رو شدند.
آمریکا و انگلیس به ترتیب ۱۱۱ میلیارد دلار و ۲۲ میلیارد دلار برای بخش درمانی در مدیریت کرونا در نظر گرفته شد و در کشور ما از یک میلیارد دلار در نظر گرفته شده نیز تاکنون ۲۷ درصد آن پرداخت شده است.

7-اینجا تهران، آپارتمان از متری ۱۰ تا ۲۲۰ میلیون تومان/ انقراض ارزانی در پایتخت میلیاردها تومانی

در بازار مسکن تهران نه تنها قیمت ها به حدی بالا رفته که سرپناه برای بسیاری دست نیافتنی شده بلکه اختلاف طبقاتی نیز در این بازار به حدی رسیده که آپارتمان از متری ۲۲۰ میلیون تومان تا ۱۰ میلیون تومان موجود است و تعاریف برای امکانات و امتیازات مسکن نیز در شمال، مرکز و جنوب شهر کاملا متفاوت است.
در حالی که  شوفاژ و کاغذ دیواری  جزو جاذبه های خرید آپارتمان در جنوب شهر است، توالت فرنگی در مناطق مرکزی و جکوزی و تجهیزات آشپزخانه با برندهای آلمانی و  شیرآلات ایتالیایی در شمال شهر  از امتیازات آپارتمان ها است
یکی از ویژگی های ساختمان های شمال تهران این است که در این مناطق متراژهای ۱۲۰ متری معمولی به شمار می آیند و به سختی می توان واحدهای کوچکتر از آن یافت/ بازار

8- اعلام محدودیت های کرونایی در اصفهان/مدارس از شنبه غیر حضوری می شود

غلامی سخنگوی ستاد مقابله با کرونای استان اصفهان گفت: محدودیت های جدید کرونایی از روز ۵ شنبه به مدت یک هفته در اصفهان اعمال می‌شود.

حجت الله غلامی معاون عمرانی استاندار اصفهان در گفت وگو با خبر شبانگاهی شبکه اصفهان، از اعمال محدودیت‌های یک هفته‌ای در استان خبر داد و اظهار کرد: ستاد ملی مقابله با کرونا با درخواست استان موافقت کرده است و محدودیت‌ها از روز ۵ شنبه ۱۰ مهرماه و تعطیلی مدارس استان از روز شنبه ۱۲ مهرماه اعمال خواهد شد.
وی افزود: با توجه به اینکه همه شهرستان‌های استان اصفهان به جز خورو بیابانک و دهاقان در وضعیت قرمز کرونا هستند نمازجمعه تنها در این دو شهرستان برگزار می‌شود و در سایر شهرستان‌ها برگزار نمی‌شود. بنابراین محدودیت‌ها در شهرستان‌های قرمز عملیاتی می‌شود.
وی با بیان اینکه محدودیت‌ها از فردا به مدت یک هفته اعمال می‌شود، افزود: مساجد و مصلی‌ها، برگزاری نماز جمعه، استخرها، باشگاه‌ها و سالن‌های ورزشی، سینماها، آرایشگاه‌های زنانه، موزه‌ها، باغ موزه‌ها، سالن‌های تئاتر و مراکز مشابه آن، چایخانه‌ها، کافی شاپ ها، تالارها، گیم نت‌ها، بازارچه‌های محلی و فصلی مانند جمعه بازار، دوشنبه بازار، شنبه بازارها از روز ۵ شنبه تعطیل هستند. همچنین رستوران‌ها با ۵۰ درصد ظرفیت فعالیت می‌کنند و فست فودها به صورت غذای بیرون بر فعال خواهند بود.
معاون استاندار اصفهان اضافه کرد: پارک‌ها، تفرجگاه‌ها و شهر بازی‌ها که در اختیار شهرداری است نیز به مدت یک هفته تعطیل است.
وی خاطرنشان کرد: درباره مدارس نیز قرار شد که با نظر وزرای آموزش و پرورش و علوم از روز شنبه به مدت یک هفته به صورت غیرحضوری برگزار شود./ایمنا